راهنمای خرید کارت صدا – هنگام خرید چه مواردی را در نظر بگیریم

کارت صدا یا (Audio Interface) در مرکز هر استودیوی مدرن قرار دارد و خرید کارت صدا یکی از مهمترین مراحل تجهیز یک استودیو به‌حساب می‌آید. امّا چگونه می‌توان کارت صدای مناسب خود را انتخاب کرد؟

سی سال پیش، اتاق‌های کنترل پر از میکسرهای بزرگ و قفسه‌های تجهیزات پردازش صدا بود. امروزه کامپیوتر قلب استودیو است و نرم افزارها جایگزین کنسول‌های صدابرداری شده‌اند. این تغییر بدان معنی است که یک قطعه از این تجهیزات بسیار ضروری شده است. به بیان دیگر، بدون کارت صدا نمی‌توانید یک استودیوی مبتنی بر کامپیوتر داشته باشید. امّا چگونه باید کارت صدای مناسب استودیوی خود را انتخاب کنید؟ اگر قصد خرید کارت صدا برای استودیوی خود را دارید، حتماً این مقاله را تا انتها مطالعه کنید.

ورودی‌های آنالوگ

دریافت صدا و انتقال آن به کامپیوتر یک فرآیند دو مرحله ای است. ابتدا سیگنال آنالوگ به جریان اعداد تبدیل می‌شود. سپس این جریان از اعداد وارد کامپیوتر و در نرم‌افزار یا (DAW) پردازش می‌شود. مرحله دوم عملکرد اصلی یک کارت صدا است، امّا تقریباً هر دو آنها را انجام می‌دهند.

بسیاری از کارت‌های صدا از سوکت‌های ورودی “combi” به‌منظور صرفه‌جویی در فضا استفاده می‌کنند که می‌توانند کابل XLR را از میکروفون یا ورودی لاین بر روی جک یک چهارم اینچ بپذیرند.

به عبارت دیگر، اکثر کارت‌های صدا می‌توانند سیگنال‌های آنالوگ را مستقیماً بپذیرند. علاوه بر این، آن‌ها اغلب می‌توانند از دو نوع ورودی لاین آنالوگ استفاده کنند. ورودی “لاین” سیگنال‌های در سطح استاندارد استودیو مانند سینتی سایزر، میکسرها یا پری امپ‌های میکروفون را می‌پذیرد. علاوه بر این، ما می‌خواهیم میکروفون‌ها و گیتار الکتریک را مستقیماً به کارت صدای خود وصل کنیم. این سیگنال‌ها ضعیف‌تر و کمتر قابل پیش‌بینی هستند که باید قبل از دیجیتالی شدن  آماده شوند. بنابراین بیشتر کارت‌های صدای استودیوها دارای ورودی‌های آنالوگ با پری امپ‌ میکروفن و یا سوکت برای اتصال گیتار به آن هستند. غالباً سوکت‌های دو منظوره‌ای را پیدا خواهید کرد که ترکیبی از XLR برای ورودی میکروفون و جک یک چهارم اینچی برای ورودی لاین هستند.

بنابراین یکی از اصلی‌ترین نکاتی که باید هنگام خرید کارت صدا به آن توجه کنید این است که به چه تعداد ورودی آنالوگ نیاز دارید و این ورودی‌ها از چه نوعی هستند. به‌عنوان اولین قدم، تعداد منابعی را که می‌خواهید به‌طور همزمان به کارت صدا متصل کنید را بشمارید. اگر فقط خودتان قصد دارید تا موزیکی را ضبط کنید، ممکن است فقط به یک یا دو ورودی احتیاج داشته باشید. حتی اگر بخواهید آهنگ‌های پیچیده با تعداد لاین‌های زیادی را ضبط کنید. اگر ضبط گروهی به‌صورت زنده مورد نظر شما باشد، ممکن است به ورودی‌های بیشتری برای پوشش یک ست درامز، چندین ساز و وکال نیازداشته باشید.

در استودیویی که کارت صدا تنها سخت افزار مورد استفاده است، به همان میزانی که می‌خواهید هنگام ضبط صدا از میکروفون استفاده کنید، نیاز دارید تا کارت صدا دارای پری‌ اپ‌های میکروفون باشد. امّا اگر قصد دارید از کارت صدا به‌همراه یک میکسر استفاده کنید، یا از قبل تجهیزات دیگری دارید که می‌تواند سیگنال‌های میکروفون‌های شما را تقویت کند، بهتر است رابطی تهیه کنید که فقط یک لاین ورودی I/O داشته باشد.

ورودی‌های یکسان/امکانات متفاوت

تعداد زیادی کارت صدا وجود دارد که امکانات ورودی آنالوگ یکسان ارائه می‌دهند. اگر مجبورید از بین چندین مدل با ویژگی‌های مشابه یکی را انتخاب کنید، باید موارد زیر را نیز در نظر بگیرید:

عملکرد صوتی کارت صداها متفاوت است و برخی از این تفاوت‌ها می‌توانند مهم باشند.

برخی از رابط‌ها دارای سوکت میکروفون و لاین جداگانه برای ورودی‌های یکسان هستند و به شما این امکان را می‌دهند که میکروفون‌ها و لاین‌ها را به‌طور دائم متصل کرده و در صورت لزوم آن‌ها را سوییچ کنید و دیگر مجبور نخواهید بود که آن‌ها را مجدداً متصل کنید.

در برخی از کارت‌های صدا، پری امپ‌ میکروفون به‌صورت دیجیتالی تنظیم می‌شود که دقیق‌تر از کنترل آنالوگ است و به این معنی است که تنظیمات می‌توانند به‌طور کامل در دسترس قرار بگیرند و حتی در پروژه‌ی DAW شما ذخیره شوند.

اگر از میکروفون‌ کاندنسر استفاده می‌کنید، برای تأمین فانتوم پاور به کارت صدایی با امکان فانتوم پاور احتیاج دارید. تقریباً تمام کارت‌های صدا این امکان را دارند. میکروفون‌هایی مانند میکروفون ریبون را هرگز نباید به فانتوم پاور متصل کنید و در کارت صداهایی که فانتوم پاور به‌صورت گروهی فعال می‌شود، این نکته‌ی بسیار مهمی است که باید به آن توجه داشته باشید!

خروجی‌های آنالوگ

یکی دیگر از نکاتی که باید هنگام خرید کارت صدا مد نظر قرار دهید خروجی‌های آنالوگ آن است. کارت صدا یک عملکرد دو مرحله‌ای را درخروجی صدای سیستم اجرا می‌کنند به این صورت که صدای دیجیتال را از کامپیوتر خارج و آن را به یک سیگنال آنالوگ تبدیل می‌کنند. اساسی‌ترین دلیل این کار آن است که ما می‌توانیم اسپیکر مانیتورینگ یا هدفون‌های مختلف را به کارت صدا متصل کنیم تا صدا از این طریق خارج شود! تقریباً همه کارت صداها دارای حداقل یک جفت خروجی لاین و حداقل یک سوکت هدفون استریو هستند.

تعداد خروجی‌هایی که احتیاج دارید نکته‌ی بسیار مهمی است که هنگام خرید کارت صدا باید به آن توجه داشته باشید. به‌خاطر داشته باشید که تقریباً هیچ کارت صدایی با بیش از دو خروجی هدفون تولید نمی‌شود. بنابراین برای ضبط همزمان بیش از دو نوازنده، به یک امپ هدفون چند کاناله اختصاصی نیاز دارید که باید از جفت خروجی رابط لاین خود تغذیه شود. به یاد داشته باشید بدون اینکه یک کنترل کننده مانیتور جداگانه با امکان سوییچ اسپیکرها داشته باشید، برای هر جفت اسپیکر نیز به یک جفت خروجی لاین به‌صورت جداگانه احتیاج دارید.

همچنین باید بدانید که کاربرد خروجی‌ها تنها برای مانیتورینگ صدا نمی‌باشد. برای ادغام کمپرسورهای سخت‌افزاری یا اکولایزرها در میکس‌های نرم‌افزاری خود به خروجی‌های لاین و برای دریافت سیگنال پردازش شده به ورودی‌های لایننیاز دارید. در نظر داشته باشید که اگر بخواهید روی یک کنسول آنالوگ میکس خود را انجام دهید، باز هم همین شرایط وجود خواهد داشت.

بررسی دقیق‌‌تر

در صورتیکه فقط اعداد و ارقام را در نظر بگیرید، با گزینه‌های زیادی از کارت صداهای مختلف امّا با همان ترتیب اصلی ورودی و خروجی مواجه می‌شوید. بنابراین، وقت آن است که به چند سوال دقیق‌تر که به شما کمک می‌کند تا مناسب‌ترین کارت صدای مورد نیاز خود را پیدا کنید پاسخ دهید.

اکثر کارت صداها امکان کنترل مانیتور را فراهم می‌کنند‌، اما ویژگی‌های ارائه شده هرکدام بسیار متفاوت است. در ساده‌ترین حالت، این قابلیت یک کنترل سطح ساده برای یک جفت خروجی است. در پیشرفته‌ترین حالت، شما ممکن است کنترل قابل تنظیم بر روی چندین خروجی همراه با ویژگی‌های اضافی مانند Talkback، تعویض بلندگو و دکمه‌ای برای بررسی میکس خود را به‌صورت جداگانه یا باهم داشته باشید.

به‌خاطر داشته باشید لزوماً خروجی هدفون به‌عنوان مقصد جداگانه در نرم‌افزار ظاهر نمی‌شود.

اگر از سینتی سایزرهای مدولار مانند دستگاه‌های Eurorack استفاده می‌کنید، ممکن است بخواهید یک کارت صدا با خروجی‌های “DC-coupled” خریداری کنید که می‌تواند ولتاژ ثابت یا DC ایجاد کند. این کارت صداها می‌توانند سیگنال‌های کنترل ولتاژ (CV) را که برای هدایت سینتی سایزر مدولار استفاده می‌شوند را تولید کنند و به شما این امکان را می‌دهند که سینتی سایزر خود را در نرم‌افزار کنترل کنید.

امکانات بیشتر برای گسترش کارایی

کمی تحقیق در مورد کارت صداهای بزرگتر نشان می‌دهد که اگر یک کارت صدا با بیش از هشت ورودی میکروفون بخواهید، گزینه‌های شما به‌طور چشمگیری محدود می شوند. با این وجود هشت ورودی میکروفون برای ضبط یک گروه کافی نیست. اگر به ورودی‌های میکروفون 12تایی، 16 تایی و یا حتی بیشتر نیاز داشته باشید چه می‌کنید؟

یک گزینه استفاده از میکسر است که دارای یک کارت صدای داخلی است. محصولاتی مانند Zoom L‑12 و L‑20، سری X Behringer ،Tascam Model 16، میکسرهای رابط کاربری Soundcraft، کنسول‌های StudioLive PreSonus و QSC TouchMix ‑ 30 Pro ورودی‌های زیادی را برای شما فراهم می‌کنند و می‌توانند همه‌ی ورودی‌ها را به‌صورت زنده ضبط و میکس کنند. این میکسرها می‌توانند گزینه‌های بسیار مناسبی برای افرادی که اساساً با گروه‌های موسیقی کار می‌کنند باشند. علاوه بر این، ویژگی‌هایی که توسط این محصولات ارائه می‌شود تنوع بسیاری دارد.

گزینه دوم اتصال بیش از یک کارت صدا به سیستم است. اغلب این امر به معنای خرید دو کارت صدا از یک کمپانی است. با این وجود، چندین کارت صدا به سختی توسط پورت USB پشتیبانی می‌شود. کارت صداهایی که به‌صورت چندتایی می‌توانند متصل شوند معمولاً با استفاده از پورت‌های Thunderbolt یا اسلات PCIe این کار را انجام می‌دهند.

ورودی‌های دیجیتال

خوشبختانه گزینه‌ی سومی نیز وجود دارد: افزودن ورودی‌های آنالوگ بیشتر به یک کارت صدا.

کارت‌های صدا اغلب بیشتر از مسیر ورودی‌های آنالوگ سیگنال‌ها را به کامپیوتر منتقل می‌کنند. این مسیرها با ورودی‌های دیجیتال تامین شوند که می‌توانند سیگنال‌هایی که قبلاً توسط برخی از دستگاه‌های دیگر به داده‌های دیجیتالی تبدیل شده‌اند را بپذیرند. در واقع، برخی از کارت صداها فقط به ورودی‌های دیجیتال مجهز هستند. ایده‌ی ساخت این دسته از کارت‌های صدا آن است که کاربران می‌توانند با انتخاب جداگانه مبدل‌های خود، یک سیستم سفارشی داشته باشند.

صدای دیجیتال می‌تواند به‌صورت الكتریكی رمزگذاری شود. علاوه بر این، می‌توان با استفاده از کابل آپتیکال به‌صورت نوری نیز آن را منتقل کرد. نکته اصلی این است که این سیگنال‌ها در طرح رمزگذاری و محیط فیزیکی مستقل از یکدیگر هستند. بنابراین، متداول‌ترین اتصال آپتیکال برای دو نوع مختلف و متفاوت داده‌های صوتی دیجیتال استفاده می‌شود که یکی از آن‌ها را می‌توان با استفاده از سیم برق نیز ارسال کرد! آن نوع داده S / PDIF است.

اتصال کابل S / PDIF آپتیکال یا الکتریکی از خروجی یک دستگاه به ورودی دستگاه دیگر، دو کانال صدای دیجیتال را بین آن‌ها حمل می‌کند. با این حال، از همان کابل‌هایی که سیگنال‌های نوری S / PDIF را حمل می‌کنند، برای قالب چند کاناله معروف به ADAT یا Lightpipe نیز استفاده می‌شود. اگر با نرخ نمونه‌برداری استاندارد 44.1 یا 48 کیلوهرتز کار می‌کنید، یک کابل اتصال Lightpipe می‌تواند هشت کانال صدای دیجیتال را در یک جهت حمل کند. دراستودیوهایی که به‌صورت پروژه‌ای کار می‌کنند، این ویژگی برای توسعه کاربری کارت صدا ایده آل است و  rackmount‌های زیادی در بازار وجود دارند که با اتصال ADAT هشت کانال تبدیل آنالوگ به دیجیتال را ارائه می‌دهند.

فراتر از دنیای استودیو، بسیاری از فرمت‌های دیجیتال دیگر را پیدا خواهید کرد‌، که بیشتر آن‌ها را لازم ندارید. با فرض اینکه توسعه ورودی‌های شما با ADAT و / یا S / PDIF انجام شده باشد، باید چند نکته را بخاطر بسپارید:

• اتصالات نوری معمولاً بین ADAT و S / PDIF قابل تعویض هستند، امّا در همه کارت صداها وجود ندارند، بنابراین بررسی کنید که در صورت نیاز به ابن کانکشن‌ها، مطمئن شوید که کارت صدای شما از S / PDIF آپتیکال پشتیبانی می‌کند.
• بسیاری از کارت صداها دارای دو جفت اتصال آپتیکال هستند. گاهی اوقات می‌توان از آن‌ها برای افزودن دو گسترش دهنده ADAT هشت کاناله و در مجموع 16 کانال اضافی استفاده کرد. اگرچه در موارد دیگر، این امکان در هشت کانال ثابت است و اتصال دوم فقط در نرخ نمونه‌برداری 88.2 یا 96 کیلوهرتز استفاده می‌شود. با این نرخ‌های نمونه برداری، دو برابر داده، نیاز به جابجایی دارد، و صدای هشت کانال دیگر با یک پیوند آپتیکال “مناسب” نیست.
• همه کارت صداها به شما امکان استفاده همزمان از ADAT و S / PDIF را نمی‌دهند، حتی اگر هر دو سوکت در دسترس باشد.
• برای برقراری ارتباط  موفقیت‌آمیز، دستگاه‌های دیجیتال به یک مرجع زمان‌بندی مشترک نیاز دارند، بنابراین هنگامی که هر نوع اتصال دیجیتالی را به استودیوی خود وارد می‌کنید، باید در مورد زمان‌سنجی اطلاعات کسب کنید. وقتی فقط دو دستگاه درگیر می‌شوند، این معمولاً ساده است و در کتابچه‌های راهنمای محصول توضیح داده خواهد شد.

میزان تأخیر و نرم‌افزار

در حالت ایده‌آل، ما می‌توانیم آنچه را که از طریق نرم‌افزار ضبط می‌شود، کنترل کنیم. مشکل این است که ورود و خروج داده‌ها به کامپیوتر زمان‌بر است و اگر زمان زیادی طول بکشد، بین پخش یک نمونه ضبط شده و شنیدن آن در هدفون یا اسپیکر یک تاخیر قابل تشخیص وجود دارد.

کل زمان لازم برای حرکت سیگنال از طریق سیستم ضبط، از منبع به سیستم مانیتورینگ، به‌عنوان تأخیر رفت و برگشت شناخته می‌شود. برخی از افراد درباره تأخیر سیگنال نسبت به دیگران حساسیت بیشتری دارند و هرگونه تأخیری را متوجه خواهند شد، اما اگر میزان این تاخیر به 10 میلی‌ثانیه برسد، اغلب افراد متوجه آن خواهند شد. قرار است کارت صداها تأخیر خود را به سیستم میزبان گزارش دهند، امّا بسیاری از آن‌ها این کار را با دقت انجام نمی‌دهند. تأخیر با استفاده از تنظیماتی به نام (بافرسایز-BufferSize) تنظیم می‌شود. هر چه اندازه بافر کمتر باشد، تأخیر کمتر است – و تقاضای CPU کامپیوتر بیشتر است.

برای هر بافرسایز، برخی از کارت صداها هم از نظر میزان بار بر روی CPU و هم از نظر تأخیر واقعی که ارائه می‌دهند، از دیگر کارت صداها عملکرد بهتری دارند. در این مورد کارت صداهای دارای Thunderbolt و PCIe معمولاً از کارت صداهای USB بهتر عمل می‌کنند، امّا عامل مهم دیگر نرم‌افزار درایور است که انتقال داده بین کارت صدا و کامپیوتر را کنترل می‌کند.

بسیاری از رابط‌های USB “سازگار با سیستم” هستند و می‌توانند از درایور اپل تعبیه شده در سیستم عامل Mac OS استفاده کنند. این امکانات برای اکثر اهداف به اندازه کافی خوب هستند، اما کارت صداهایی که از نرم‌افزار درایور مختص خودشان استفاده می‌کنند، در این مورد حتی عملکرد بهتری دارند. این شامل برخی از کارت صداهای USB و همه مدل‌های Thunderbolt و PCIe است.

در ویندوز، نرم‌افزار ضبط از قالب درایور ASIO که توسط کمپانی اشتاینبرگ توسعه داده شده است استفاده می‌کند. این بخشی از ویندوز نیست، بنابراین شما همیشه باید درایور مناسب را بر روی سیستم نصب کنید، و کیفیت آن‌ها کاملاً متغیر است. بسیاری از تولیدکنندگان کارت صداهای USB برای استفاده از نرم‌افزارهای درایور دیگر، از توسعه دهندگانی مانند Thesycon مجوز می‌گیرند، در حالی که سایر تولید کنندگان درایورهای خود را کددهی می‌کنند. گزینه‌ی دوم معمولاً عملکرد بهتری را ارائه می‌دهد، امّا شرایط در برخی موارد پیچیده‌تر است و همیشه نمی‌توان تشخیص داد که یک کارت صدا از چه درایوری استفاده می‌کند.

میکس

به‌طور کلی، عملکرد میزان تأخیر پایین با تکنولوژی امروز بهتر از 10 سال پیش است. اما حتی با بهترین درایورها هم رسیدن به تأخیر رفت و برگشت زیر 5 میلی‌ثانیه، به خصوص در رابط‌های USB، دشوار است. به همین دلیل، در بسیاری از کارت صداها، میکسر قرار داده می‌شود که به ما این امکان را می‌دهد تا سیگنال‌های ورودی را بدون انتظار برای عبور آن‌ها از کامپیوتر و نرم‌افزار ضبط بشنویم.

در برخی از کارت صداهای کوچک “دسک‌تاپ”، این میکسر با استفاده از یک دکمه‌ی ساده کنترل می‌شود که تعادل بین سیگنال ورودی و پخش را از نرم‌افزار ضبط شما تنظیم می‌کند. اگر کارت صدا قابلیت اتصال بیش از دو ورودی و خروجی را داشته باشد، تولید کنندگان امکان کنترل را در یک میکسر دیجیتال از طریق نرم‌افزار فراهم کرده‌اند.

تولیدکنندگان برای طراحی میکسرهای دیجیتال و نرم‌افزاری که آن‌ها را کنترل می‌کند، رویکردهای مختلفی دارند. برخی در میکسرهای بسیار قدرتمند و پیچیده با گزینه‌های بی‌پایان مسیریابی ساخته می‌شوند. برخی دیگر بر روی سادگی و سهولت استفاده توسط مصرف‌کننده تمرکز می کنند و فقط قابلیت کافی برای تهیه موارد استفاده معمولی را دارند. با این وجود نه تنها ویژگی‌های اختلاط را ایجاد می‌کنند بلکه همچنین امکان کنترل اکولایزرها، کمپرسورها، ریورب‌ها و پردازنده‌های سیگنال را نیز دارند. میکسرهای دیجیتال در کارت صداها را می‌توان از راه دور از طریق تبلت و گوشی‌های هوشمند و حتی گاهی از داخل نرم‌افزار ضبط که توسط سازنده کارت صدا طراحی شده کنترل کرد.

نکات دیگری که باید هنگام خرید کارت صدا در نظر بگیرید

علاوه بر ویژگی‌های اصلی، ویژگی‌های دیگری نیز وجود دارد که بین کارت صداها متفاوت است.

کارت صداهای کوچک اغلب از طریق کابل USB یا Thunderbolt می‌توانند از طریق همان کابل”bus powered” روشن شوند و  جایگزین دیگری ندارند. منبع تغذیه “bus powered” راحت‌تر است و کارت صدا را قابل حمل می‌کند، اما می‌تواند عملکرد کارت صدا را محدود کند. به عنوان مثال، کارت صدا های مجهز به “bus powered” اغلب نمی‌توانند هدفون‌ها را به بلندی صدای نمونه‌های مجهز به منبع تغذیه برق درایو کنند.

سطح‌سنج‌ها اطلاعات ضروری در مورد دامنه سیگنال‌های ورودی و خروجی رابط شما را فراهم می‌کنند. با وجود اینکه این اطلاعات همیشه در نرم‌افزار موجود است، امّا اکثر کارت صداها نیز این اطلاعات را ار طریق سنجش سخت‌افزاری ارائه می‌دهند. اگر سرعت و صحت اندازه‌گیری سخت‌افزار مناسب برای شما مهم است، توجه داشته باشید که عملکرد ارائه شده بسیار متغیر است.

برخی از کارت صداها شامل پورت‌های MIDI In و Out برای کنترل دیجیتال سینتی سایزرها هستند.

در آخر، همیشه به یاد داشته باشید که یک کارت صدا به پشتیبانی متعهدانه کمپانی سازنده نیاز دارد، به عنوان مثال می‌توان به ارائه‌ی فایل‌های به‌روزرسانی درایور کارت صدا توسط کمپانی سازنده اشاره کرد. برخی از تولیدکنندگان سابقه‌ی بهتری نسبت به دیگر رقبا در خصوص ارائه‌ی این پشتیبانی خصوصاً برای مدل‌هایی که تولید آن‌ها متوقف شده است دارند. بنابراین بهتر است که هنگام خرید کارت صدا درست انتخاب کنید. کارت صدای شما باید توسط بسیاری از سیستم عامل‌ها و کامپیوترها پشتیبانی شود و مدت‌ها برای شما کار کند!

پروتکل‌های اتصال

چهار پروتکل اتصال اصلی برای اتصال کارت صداها به Mac و کامپیوترهای شخصی کاربرد گسترده ای دارند که در ادامه به بررسی جوانب مثبت و منفی کانکتورهای مختلف می‌پردازیم.

بررسی جوانب مثبت و منفی کانکتورها هنگام خرید کارت صدا

نکات منفی	نکات مثبت	اتصالات
عملکرد با میزان تأخیر پایین در آن‌ها همیشگی نیست، نمی‌توانند استفاده چند جانبه داشته باشند	مقرون‌به‌صرفه با استفاده راحت، قدیمی نمی‌شود و در همه کامپیوترها موجود است.	USB
این پورتها در کامپیوترهای ویندوزی رایج نیستند، گران‌تر از کابل‌های USB هستند	معمولاً عملکردی با میزان تأخیر پایین، سرعت بالا و کاربرد آسان ارائه می‌دهد، امکان استفاده چند جانبه می‌دهد	Thunderbolt
راه‌اندازی آن دشوار است، برای تأخیر پایین به کارت اترنت اختصاصی در کامپیوتر احتیاج دارد، استانداردهای ناسازگای  دارد	بهترین عملکرد با میزان تأخیر پایین را ارائه می‌دهد، که اغلب اجازه انتخاب مبدل‌ها را می‌دهد	PCIe